2.5 POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA (1948)

Karta Narodów Zjednoczonych z czerwca 1945 r. stwierdza, że ONZ jest organizacją działającą na rzecz pokoju i współpracy miedzy państwami oraz popierającą prawa człowieka. Nie ma tam jednak mowy o tym, o jakie prawa chodzi. Dlatego ONZ utworzyło Komisję Praw Człowieka, która miała za zadanie zdefiniować prawa człowieka. Wiele państw brało udział w pracach nad projektem. I tak: Australia, Belgia, Chile, Egipt, Filipiny, Francja, Indie, Iran, Jugosławia, Chińska Republika Ludowa, Białoruska SRR, Liban, Panama, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, Wielka Brytania, Ukraińska SRR, USA i Urugwaj. Poza tym wszystkie państwa członkowskie ONZ mogły wypowiedzieć się, co sądzą o propozycjach.

10 grudnia 1948 roku Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyjęło i proklamowało Powszechną Deklarację Praw Człowieka po dwóch długich latach rozmów, kompromisów i zmian. Żadne państwo nie głosowało przeciw. Deklaracja zawiera 30 artykułów, które określają prawa każdego człowieka.

"Każdy człowiek ma prawo do życia, nie wolno nikogo torturować ani karać lub traktować w sposób okrutny, każdy człowiek ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania, każdy człowiek ma prawo do wolności opinii i do jej wyrażania, każdy człowiek ma prawo swobodnego poruszania się. Każdy człowiek ma prawo do glosowania, do pracy, do pomocy państwa, gdy tego potrzebuje, oraz wiele innych praw".

Po raz pierwszy w historii opracowano uniwersalne zasady, którymi powinny kierować się rządy wobec swoich obywateli. W ten sposób państwa straciły część swojej suwerenności, tj. traktowanie obywateli nie jest już wyłącznie wewnętrzną sprawą państwa. Jeżeli któreś z państw łamie prawa człowieka, może zostać skrytykowane przez inne kraje.

Jeden z norweskich profesorów powiedział, że Deklaracja Praw Człowieka była szczęśliwym spotkaniem w historii. Została stworzona w szczególnym okresie historii świata. Straszne wydarzenia podczas II wojny światowej przyczyniły się do powstania wspólnoty pomiędzy krajami. Ta szczególna sytuacja trwała krótko. Po zaledwie kilku latach nastąpił długi okres wrogości i wzajemnych podejrzeń pomiędzy państwami Wschodu i Zachodu, zwany zimną wojną. Ale mimo to Powszechna Deklaracja Praw Człowieka stała się już faktem.

DEKLARACJA STAŁA SIĘ FAKTEM.
Przedstawiciele USA zaproponowali, aby artykuł 1 brzmiał: "All men are created equal", tak jak to napisano w Amerykańskiej Deklaracji Niepodległości z r. 1776. Sformułowanie "all men" nie spodobało się kobiecej reprezentantce z Indii, ponieważ mogłoby być zrozumiane dosłownie. A co z kobietami? Przedstawiciele Związku Radzieckiego nie chcieli sformułowania "created" ponieważ mogło się kojarzyć z boskim tworzeniem, a było to państwo ateistyczne, więc nie mogło podpisać się pod czymś takim! Po długich debatach uczestnicy doszli do porozumienia: "All human beings are born free and equal in dignity and rights".